ហេតុអ្វីបានជាចាំបាច់ត្រូវមានរដ្ឋធម្មនុញ្ញ? (Why Do We Need a Constitution?)
រដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជាចែងអំពីគោលការណ៍ធំៗ ដើម្បីគ្រប់គ្រងសង្គមតាមរបបសេរី ពោលគឺ ធ្វើយ៉ាងណាធានាមិនឲ្យរដ្ឋធ្វើការរំលោភបំពានទៅលើសិទ្ធិសេរីភាពជាមូលដ្ឋានដែលមានតំាងពីសម័យសង្គមបែបធម្មជាតិ (State of nature) មុនការកកើតឡើងនៃរដ្ឋបែបសម័យទំនើបទៅទៀត។ ក្នុងន័យនេះ ពេលណារដ្ឋដកហូតសេរីភាពជាមូលដ្ឋាន វាអាចធ្វើឲ្យរង្គោះរង្គើគ្រឹះនៃកិច្ចសន្យាសង្គមរវាងរដ្ឋ និងរាស្ត្រ។ ដូចនេះយើងអាចនិយាយបានថា រដ្ឋធម្មនុញ្ញ គឺជាមធ្យោបាយដើម្បីធានា ការពារសេរីភាពបុគ្គលនៅក្នុងសង្គមពោរពេញទៅដោយភាពមិនទៀងទាត់។
ច្បាប់ពុំអាចធ្វើការធានាបានល្អបែបនេះទេ មានតែរដ្ឋធម្មនុញ្ញប៉ុណ្ណោះទើបអាចផ្តល់ការធានាបែបនេះបាន។ ព្រោះហេតុអ្វី? តើរដ្ឋធម្មនុញ្ញមានលក្ខណៈពិសេសអ្វីទៅ?
លក្ខណៈពិសេសទីមួយ ៖ ស្ថិតនៅត្រង់ថា គេពិបាកធ្វើការកែប្រែរដ្ឋធម្មនុញ្ញណាស់។ ជាក់ស្តែង នៅកម្ពុជាបច្ចុប្បន្ន ការកែប្រែមាត្រាណាមួយនៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញទាមទារមតិគំាទ្រភាគច្រើន ពីរ ភាគបី យ៉ាងតិចនៃសមាជិករដ្ឋសភាទំាងមូល។ មូលហេតុដែលធ្វើឲ្យមានការលំបាកក្នុងការកែប្រែនេះ គឺដោយសាររដ្ឋធម្មនុញ្ញឱបក្រសោបលើកតម្កើងនូវគុណតម្លៃដ៏មានអត្ថន័យដ៏ជ្រាលជ្រៅបំផុតជាគុណតម្លៃជាមូលដ្ឋានដែលសង្គមបែបសេរីត្រូវការខានមិនបានពីជំនាន់មួយទៅជំនាន់មួយទៀត។ ហេតុដូច្នោះពេលរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ១៩៩៣ ទទួលស្គាល់សេរីភាពខាងការប្រជុំយើងដឹងច្បាស់ថា ពលរដ្ឋខ្មែរជំនាន់ក្រោយៗទៀតក៏មុខតែត្រូវការលើកតម្កើងសេរីភាពនេះដែរ។ គ្មានរបបសេរីណាព្រមលះបង់សេរីភាពខាងការប្រជុំឡើយ។ ហេតុដូចនេះការបញ្ចូលសេរីភាពនេះទៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញដែលពិបាកកែប្រែគឺដើម្បីធានាយ៉ាងឱឡារិកថាពុំមានច្បាប់ណាអាចរំលោភបំពានលើសេរីភាពនេះបានឡើយ។ ដើម្បីសម្រេចគោលដៅនេះរដ្ឋធម្មនុញ្ញត្រូវតែជាអត្ថបទដ៏រឹងមំាដើម្បីប្រឈមតតំាងនឹងច្បាប់មិនល្អ។ ហេតុដូច្នោះហើយ ទើបច្បាប់ណាដែលមិនស្របនឹងរដ្ឋធម្មនុញ្ញត្រូវលុបចោលមិនអាចយកទៅអនុវត្តបានទេ។
លក្ខណៈពិសេសទីពីរ៖ ស្ថិតនៅត្រង់ថា រាល់បញ្ហាសំខាន់ៗរបស់ជាតិត្រូវបានចារឹកទុកក្នុងអត្ថបទតែមួយខ្លីល្មម ងាយអាន។ ទោះជាពេលខ្លះ រដ្ឋធម្មនុញ្ញចែងថា បញ្ហាណាមួយនឹងត្រូវគ្រប់គ្រងដោយច្បាប់ដោយឡែកក៏ប្រជាពលរដ្ឋនៅមានជំនឿថា ច្បាប់នោះ ពុំអាចងាករេចេញពីមាគ៌ាដែលរដ្ឋធម្មនុញ្ញបានត្រួសត្រាយឲ្យឡើយ។
ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញមានតួនាទីឃ្លាំមើល និងអនុវត្តតាមមាគ៌ានោះ។ ជាក់ស្តែងនៅឆ្នាំ ១៩៩៩ ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញបានចេញសេចក្តីសម្រេចលុបចោលមាត្រាច្បាប់ដែលក្រសួងកិច្ចការនារី ចង់ឲ្យរដ្ឋមន្ត្រីត្រូវតែជាស្រ្តី។ សេចក្តីសម្រេចលុបចោលនេះ គឺក្នុងគោលដៅអនុវត្តអត្ថន័យនៃមាគ៌ាភាពស្មើគ្នាចំពោះមុខច្បាប់រវាងបុរស និងនារីនេះឯង។
ក្រៅពីដើរតួនាទីជាអ្នកធានាការពារសេរីភាពជាមូលដ្ឋានរបស់ពលរដ្ឋ និងតួនាទីជាអ្នកត្រួសត្រាយចង្អុលផ្លូវឲ្យរដ្ឋដើរតាមនេះ រដ្ឋធម្មនុញ្ញនៅមានចរិតលក្ខណពិសេសម្យ៉ាងទៀតដោយដើរតួជាអ្នកថែរក្សាព្រលឹងជាតិពីជំនាន់មួយទៅជំនាន់មួយ។ តាមរយៈវិធីសាស្ត្រនៃការបកស្រាយគេដឹងថា អត្ថន័យនៃបញ្ញត្តិរបស់រដ្ឋធម្មនុញ្ញអាចវិវត្តទៅតាមការវិវត្តល្អរបស់សង្គម។ ឧទាហរណ៍ ករណីរដ្ឋធម្មនុញ្ញសហរដ្ឋអាមេរិក វិសោធនកម្មទី ១៤ ឆ្នាំ ១៨៦៨ មានគោលដៅធានាសមភាពចំពោះមុខច្បាប់សម្រាប់ពលរដ្ឋសញ្ជាតិអាមេរិកគ្រប់រូប ប៉ុន្តែតុលាការកំពូលសហរដ្ឋអាមេរិកត្រូវធ្វើការបកស្រាយឃ្លានេះម្តងហើយម្តងទៀតអស់រយៈកាលជិតមួយសតវត្សរ៍ ទើបទីបំផុតបានសម្រេចក្នុងរឿងក្តីដ៏ល្បី Brown Vs. Board of Education ឆ្នាំ ១៩៥៤ ថា សមភាពចំពោះមុខច្បាប់មានន័យថាគ្មានការរើសអើងទាល់តែសោះរវាងជាតិសាសន៍ ជាពិសេសរវាងស្បែកស និង ស្បែកខ្មៅ។
ដោយសារតែជោគវាសនារដ្ឋធម្មនុញ្ញមិនស្ថិតក្នុងកណ្តាប់ដៃរបស់សភា ការបកស្រាយទាន់ពេលវេលាជាមធ្យោបាយដើម្បីឲ្យរដ្ឋធម្មនុញ្ញអាចការពារជីវិតរបស់ខ្លួន ការពារព្រលឹងជាតិតាមកាលៈទេសៈបាន។ ច្បាប់ ដែលសភាអាចអនុម័តបានយ៉ាងងាយ ពុំមានសមត្ថភាពពិសេសបែបនេះទេ។ នៅពេលដែលស្ថាប័នណាមួយពុំទាន់បានអនុវត្តតាមកាតព្វកិច្ចដែលរដ្ឋធម្មនុញ្ញបានដាក់ឲ្យទេនោះ ប្រជាពលរដ្ឋអាចមានសិទ្ធិជំរុញឲ្យស្ថាប័ននោះអនុវត្តកាតព្វកិច្ចរបស់ខ្លួន។ ជាឧទាហរណ៍ក្នុងក្តីស្រមៃមួយបើថ្ងៃណាមួយ មានកុមារីដ៏ក្រខ្សត់ម្នាក់ មកពីខេត្តដ៏សែនឆ្ងាយ ដើរជើងទទេមកសួររដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងអប់រំថា ហេតុអ្វីក៏ភូមិឃុំរបស់ខ្លួននៅពុំទាន់មានសាលាអនុវិទ្យាល័យសម្រាប់ឲ្យខ្លួនទៅរៀនបាននោះ កុមារីរូបនោះកំពុងតែប្រាប់ទៅរដ្ឋមន្ត្រីឲ្យអនុវត្តសិទ្ធិទទួលបានការអប់រំយ៉ាងតិច ៩ ឆ្នាំរបស់ខ្លួនដែលជាសិទ្ធិជាមូលដ្ឋានមានចែងនៅក្នុងមាត្រា ៦៨ នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។
ដូចនេះចម្លើយទៅនឹងសំណួរ ហេតុអ្វីចំាបាច់ត្រូវមានរដ្ឋធម្មនុញ្ញ? គឺត្រូវបានលាតត្រដាងយ៉ាងច្បាស់នៅពេលយើងចាប់ផ្តើមអនុវត្តតាមបញ្ញត្តិរបស់រដ្ឋធម្មនុញ្ញ។ ហេតុដូច្នោះពលរដ្ឋគ្រប់រូបគួរចាប់ផ្តើមអានអត្ថបទរដ្ឋធម្មនុញ្ញពិសេសត្រង់សិទ្ធិសេរីភាពរបស់ពលរដ្ឋ និងអនុវត្តតាមបញ្ញត្តិទំាងនោះឲ្យខ្ជាប់ខ្ជួនព្រោះថា ការធ្វើរបៀបនេះនឹងធ្វើឲ្យយើងរកឃើញនូវសមត្ថភាពដ៏ពេញបរិបូណ៌របស់យើងគ្រប់គ្នា៕
ដោយ៖ Dr. Virak Prum, LLB, LLM, PhD.
ហេតុអ្វីបានជាចាំបាច់ត្រូវមានរដ្ឋធម្មនុញ្ញ? (Why Do We Need a Constitution?)
Reviewed by Collective Information
on
6:14 AM
Rating:
Reviewed by Collective Information
on
6:14 AM
Rating:
No comments: