ប្រជាធិបតេយ្យ ត្រូវបានគេចាត់ទុកជាប្រពន្ធ័ដឹកនាំដ៏ល្អប្រសើរ នាសតវត្សចុងក្រោយនេះ។ វាជាទម្រង់ស្របច្បាប់ល្អបំផុត ដែលផ្តល់ឲ្យនូវរចនាសម្ព័ន្ធសង្គម និងនយោបាយ ដែលអនុញ្ញាតឲ្យប្រជាជនអាចរស់នៅដោយសប្បាយរីករាយ។ ប្រជាធិបតេយ្យត្រូវបានបែងចែងជា ពីរ ប្រភេទដូចខាងក្រោម៖
១-ប្រជាធិបតេយ្យដោយផ្ទាល់ (Directive Democracy)៖ មានន័យថា ប្រជាជនដែលរស់នៅក្នុងសង្គម ឬរដ្ឋនោះៗ មានសិទ្ធិសេរីភាពស្មើៗ គ្នា ក្នុងការរស់នៅ ក្នុងការប្រកបមុខរបរ មិនថាផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច មិនថាផ្នែកនយោបាយ គឺគ្រប់គ្នារួមគ្នា ជាកម្លាំងមួយ ជួយអភិវឌ្ឍន៍សង្គម ឬរដ្ឋ ថែមទាំងជួយដោះស្រាយរាល់បញ្ហា ដែលពួកខ្លួនត្រូវប្រឈមមុខ ទៀតផង។ ប្រជាធិបតេយ្យបែបនេះ ច្រើនឃើញមាននៅ ក្នុងសម័យក្រិចបុរាណ។ សព្វថ្ងៃ ប្រជាធិបតេយ្យដោយផ្ទាល់ (Directive Democracy) នេះ មិនឃើញមានវត្តមាន នៅលើប្រទេសនានាឡើយ តែក៏ឃើញមានប្រើនៅក្នុងសង្គមតូចៗ ដូចជា សមាគមន៍ សហគមន៍ ឬអង្គការនានាផងដែរ។
២-ប្រជាធិបតេយ្យដោយតំណាង (Representative Democracy)៖ មានន័យថា គឺពលរដ្ឋជ្រើសរើសតំណាង របស់ខ្លួនដែលខ្លួនយល់ឃើញថា មានសមត្ថភាពដើម្បីដឹកនាំរដ្ឋដោយសន្លឹកឆ្នោត។ ប្រជាធិបតេយ្យបែបនេះ គឺឲ្យតំលៃខ្លាំងណាស់ទៅលើបុគ្គល ដែលមានសុឆន្ទៈ មានសុទិដ្ឋិនិយម មានទស្សនៈវិស័យល្អ មានសមត្ថភាព ថែមទាំងឲ្យតំលៃទៅលើសិទ្ធិសេរីភាព កម្មសិទ្ធិឯកជនផងដែរ។
No comments: